English   Nederlands   Deutsch   Español 
 Home   Experiment   News   Science   Sponsors     Internal 
The following press release is by Leiden University. A link to the press release is here.

Ontdek planeetvorming in 20 seconden

Een pas afgestudeerde Leidse sterrenkundige vliegt deze week mee met paraboolvluchten van ESA. Om planeetvorming te onderzoeken laat ze tijdens de vrije val van het vliegtuig heel kleine deeltjes op elkaar botsen.

Lees verder...


Ontdek planeetvorming in 20 seconden

De Leidse, pas afgestudeerde, sterrenkundige Demerese Salter neemt, samen met een Groningse student, deel aan paraboolvluchten boven de golf van Biskaje met een speciaal geprepareerde Airbus 320, en laat in vrije val stofdeeltjes op elkaar botsen. Zo willen ze onderzoeken hoe planeten worden gevormd.

Planeetvorming

Planeten ontstaan uit schijven van gas en stof die rond jonge sterren draaien. Het stof bestaat uit kleine broze met ijs bedekte deeltjes, die aan elkaar kunnen plakken. Dit is het startpunt van planeetvorming, maar hoe en waarom vooral kleinere stofdeeltjes aan elkaar plakken is niet goed bekend.

ESA

Studenten van de opleiding Sterrenkunde uit Leiden en Groningen bedachten een experiment om dit klitproces te bestuderen. De Europese Space Agency (ESA) vond hun voorstel zo goed dat ze deze week mee mogen op een wetenschappelijke paraboolvlucht boven Bordeaux. In hun weblog houden ze de ontwikkelingen bij.

Internationaal

Naast Demerese Salter maakt ook German Chaparro deel uit van het Leidse team. Hij is inmiddels ook afgestudeerd, en verblijft nu in Colombia. Het project wordt in Nederland gesteund door SRON, NOVA en de Leidse Sterrewacht, en maakt deel uit van een internationale samenwerking waarin ook de Universiteiten van Strathclyde (Schotland) and Braunschweig (Duitsland) meedoen.

Gewichtloos

De studenten, die worden begeleid door dr. Frank Molster van de Sterrewacht Leiden, ontwierpen een experimentopstelling waarin kleine deeltjes met elkaar botsen onder gewichtloosheid. Zo willen ze simuleren wat er in de ruimte gebeurt. De gewichtloosheid is nodig, omdat de deeltjes anders naar beneden zouden vallen voordat ze de kans krijgen om met elkaar te botsen. Om de omstandigheden in de ruimte precies na te bootsen, vinden de experimenten plaats bij een temperatuur van -180 graden Celsius. Met een speciale camera worden de botsingen minutieus gevolgd.

Deeltjes laten botsen

Frank Molster vanuit Bordeaux, dinsdag 24 oktober om 11.50 uur: 'Op dit moment vliegt het vliegtuig, met Demerese Salter erin. Toen het vertrok leek alles goed te werken. In het vliegtuig proberen we deeltjes van een paar millimeter groot te laten botsen. De vraag is: wat gebeurt er dan? Op een gegeven moment moeten we grotere deeltjes gaan zien, anders zouden er geen planeten ontstaan. Maar hoe dat gebeurt weten we niet.' Ook de ideale condities zijn niet bekend, bijvoorbeeld of er een energievenster is waarbinnen de botsingen moeten plaats vinden.

Vrije val

De studenten gaan drie dagen de lucht in en tijdens iedere paraboolvlucht beleven ze 30 keer een vrije val, een toestand van gewichtloosheid, die ongeveer 20 seconden duurt. Molster vervolgt: 'In die 20 seconden proberen we 2 of 3 keer twee deeltjes met elkaar te laten botsen. In totaal worden 180 deeltjes op elkaar afgeschoten, met verschillende snelheden en onder verschillende hoeken. Hoe botsen ze? Blijven ze bij elkaar?'

Poreus

De deeltjes die worden afgeschoten zijn ongeveer 3 millimeter groot en zeer poreus. Ze zijn gemaakt van nanometergrote balletjes siliciumoxide. Molster: 'We weten al dat het in het echt ook om poreuze deeltjes gaat, maar dan van silicaten. In deze proef proberen we nanometergrote deeltjes die in echte planeetstelsels in elkaar zijn geklit, te simuleren. We gaan ook schieten met waterijs, maar dat bewaren we tot de laatste dag.'

(24 oktober 2006/HP)
Back to the NEWS page